Πόσες φορές έχω ακούσει αυτή την ερώτηση! Γιατρέ, ξεχνάω. Έχω άνοια; Μια ερώτηση που γίνεται είτε από γνωστούς, είτε από άτομα που πρώτη φορά συναντάω και μαθαίνουν την ειδικότητά μου, είτε, πιο συχνά, από ασθενείς μου ή συνοδούς ασθενών. Πόσες φορές έχουμε αναρωτηθεί όλοι μας αν μας απατά η μνήμη μας, επειδή ξεχάσαμε (πάλι) τα κλειδιά μας, τον κωδικό του e- banking ή τι φάγαμε χτες.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Άνοιας στις 21 Σεπτεμβρίου, σκέφτηκα να απαντήσω σε αυτό το τόσο συχνό ερώτημα. Αρχικά όμως θα αναφερθώ στην άνοια και τη νόσο Alzheimer.
Η άνοια είναι ένα εκφυλιστικό νόσημα του εγκεφάλου το οποίο χαρακτηρίζεται από έκπτωση των ανωτέρων νοητικών λειτουργιών. Ο ασθενής με άνοια έχει προβλήματα στη μνήμη, τη σκέψη, τη προσοχή, τη συγκέντρωση και την ομιλία. Επακόλουθο αυτών των προβλημάτων είναι οι δυσκολίες στην καθημερινότητα του ασθενούς, στην επαγγελματική και κοινωνική ζωή του.
Η νόσος Alzheimer είναι η συχνότερη αιτία άνοιας και ευθύνεται για τις μισές σχεδόν περιπτώσεις άνοιας. Άλλα αίτια άνοια μπορεί να είναι διάφορες νόσοι όπως τα εγκεφαλικά επεισόδια ή η νόσος Parkinson. Υπάρχουν βέβαια και άλλες καταστάσεις που μιμούνται την άνοια και συνήθως είναι αναστρέψιμες:
Η ανεπάρκεια βιταμινών όπως η βιταμίνη Β12 και Β1
Η κατάχρηση αλκοολ για χρόνια
Οι διαταραχές του θυρεοειδή αδένα
Ο τραυματισμός της κεφαλής (υποσκληρίδιο αιμάτωμα)
Η κατάθλιψη και το άγχος
Η έκθεση σε τοξικές ουσίες (βαρεά μέταλλα) σε κάποια επαγγέλματα.
Λόγω των προβλημάτων που δημιουργούνται στην άνοια, που επηρεάζουν τόσο τον ασθενή αλλά και το οικείο περιβάλλον του, πολλοί αναρωτιούνται αν πάσχουν. Όλοι όμως οι άνθρωποι, ιδιαίτερα σε στιγμές έντονου άγχους, θλίψης ή πολλών υποχρεώσεων μπορεί να παρουσιάσουν προβλήματα στη μνήμη. Όμως αυτά τα προβλήματα δεν αφορούν σημαντικά γεγονότα. Και σίγουρα δε δυσκολεύουν τη καθημερινότητά μας.
Εδώ λοιπόν, θα σημειώσω κάτι σημαντικό που μπορεί να μην ήξερες. ΔΕΝ μπορείς να θυμηθείς κάτι που δεν έμαθες ποτέ. Αν κάτι δε το κατέγραψε η μνήμη σου, δε μπορείς να το ανακαλέσεις. Αν την ώρα που μπαίνεις στο σπίτι και «πετάς» κάπου τα κλειδιά σου ενώ ταυτόχρονα σκέφτεσαι χίλια δυο πράγματα, είναι λογικό να μη θυμηθείς αργότερα που τα έχεις βάλει. Γιατί πολύ απλά ο εγκέφαλός σου δε κατέγραψε τη τοποθεσία των κλειδιών. Ακριβώς! Δεν είναι ότι ξεχνάς, αλλά ότι δεν έμαθες ποτέ. Και αυτό θα το παρατηρήσεις πιο έντονα τη περίοδο που έχεις περισσότερα πράγματα να ασχοληθείς ή κάποιο νέο project ή εντονότερο άγχος.
Πριν λοιπόν πανικοβληθείς ότι στο άνθος της ηλικίας σου έχεις άνοια και αρχίζεις να ψάχνεις μελλοντική θέση σε γηροκομείο ή να ετοιμάζεις τη διαθήκη σου, κλείσε ένα ραντεβού με τον Νευρολόγο σου. Έτσι και θα κάνεις τη σωστή διερεύνηση- διάγνωση αλλά και θα πάρεις συμβουλές για κοφτερό μυαλό.